Het Godinnepad

KRACHTPLAATSEN IN DE LAGE LANDEN - WEST

KRACHTPLAATSEN OEGSTGEEST

Oegstgeest kent een aantal interessante plaatsen. Het Groene Kerkje had al heel lang mijn interesse en deze plek was mijn ingang. Achtereenvolgens behandel ik eerst de geschiedenis van Oegstgeest; en de vondst van de Osgerschaal. Daarna De Oude Hof, Abspoel, Oud-Poelgeest en Endegeest. De belangwekkendste gebieden, voor zover ik weet.

1 De Geschiedenis van Oegstgeest; de schaal van Osger; het wapen van Oegstgeest

2 Het Groene Kerkje

3 De Oude Hof

4 Abtspoel

5 Oud-Poelgeest

6 Endegeest

Kasteel Oud-Poelgeest

website Oud-Poelgeest

Het kasteel is in 1668 gebouwd op de fundamenten van een vorig kasteel. (andere data die genoemd worden zijn 1665 en zelfs 1640). Het oorspronkelijke kasteel ontstond kort na 1300 en was gebouwd als een versterkt huis. Het informatiebord ter plaatse heeft het over een middeleeuwse burcht. Het gebied was omzoomd door moerassen en poelen Het ligt op een landgoed van 10 ha, buitenplaats Oud-Poelgeest. Er is loofbos, een vijver en waterlopen, een koetshuis (uit de 19^e eeuw, toen er ook vier torens met uivormige bekroning aan het kasteel werden toegevoegd), alsmede een neogotische kapel (aan de Trekvaart) en een tuinmanswoning. Ook is er een waterput te vinden.

De ligging van Oud-Poelgeest aan de Haarlemmertrekvaart was voor de bewoners cruciaal: aanvoer van goederen en personen over water was zo goed mogelijk.

Het kasteel heeft vele bewoners gehad, waaronder de Van Alkemades, reden waarom het huis ook Alkemade wordt genoemd. De bekendste bewoner is professor Herman Boerhaave die hier van 1724 tot 1738 in de zomermaanden verbleef. In 1940 kwam het kasteel in handen van de gemeente Oegstgeest. Tijdens de oorlog werden hier respectievelijk Nederlandse, Duitse en Canadese militairen gehuisvest. Nadat de Duitsers zijn vertrokken uit het Kasteel laten ze een ravage achter.

De adellijke geschiedenis is als volgt: “In de late Middeleeuwen komen de gronden die de kerk van Utrecht 'in Polgest' bezat in handen van adellijke leenmannen die zich Van Poelgeest gingen noemen. Het geslacht Van Poelgeest behoort daarmee tot de oudste adel van Holland. Het kasteel oftewel de “Hofstad (!) Oud-Poelgeest” is naderhand door vererving in het bezit gekomen van het geslacht Van Alkemade. Het kasteel ging naar de nieuwe eigenaren ‘Alcmade’ heten, zoals de grote kaart van Rijnland van 1610-1615 vermeldt: ’t Huijs te Poelgeest nu Alckemade’.

In 1573 wordt het kasteel tijdens het beleg van Leiden verwoest. Het blijft tot 1665 een ruïne. Nadat het goed diverse malen is verkocht bouwt Constantin Sohier de Vermandois in 1665 een nieuw huis in sobere classicistische stijl. De tuin kenmerkte zich door een formele aanleg. Tot 1814 blijft dit beeld gehandhaafd. In de periode hierna wordt de aanzet gegeven voor aanleg van het park in landschappelijke stijl: de slotgracht voor het huis wordt gedempt en de brug en toegangspoort afgebroken.

Echt grote veranderingen ondergaat het buiten nadat Gerrit Willink het landgoed in 1856 heeft gekocht. Hij laat het huis inwendig en uitwendig ingrijpend verbouwen: de muren aan de achterkant worden met een meter verhoogd, de dakkapellen krijgen spitse kappen en er komen twee achthoekige torens op de uitspringende delen van de gevel. Het gebouw heeft nu een electisch uiterlijk gekregen. Ook wordt er een kapel op het landgoed gebouwd. In 1862 laat Willink de tuin veranderen, waarbij de oprijlaan weer op de oude plaats komt te liggen. Nadat de familie Willink het buiten in 1901 verliet, heeft het nog vele jaren leeg gestaan; het is in 1940 door de gemeente Oegstgeest aangekocht. Na een restauratie in 1987 heeft de gemeente het in erfpacht uitgegeven ten behoeve van de exploitatie als congreshotel.” (Landgoed & buitenplaats Zuid-Holland). In 1988 werd het beheer van het landgoed en bijbehorende gebouwen overgedragen aan Stichting Erfgoed Oud Poelgeest. Naast het congreshotel is er ook een restaurant.

In de afgelopen jaren is de boogbrug gerestaureerd. Ook werd de Drakenzaal volledig in oude luister hersteld. Tijdens de Open Monumentendag is het kasteel geopend voor bezichtiging.

Het Koetshus, gebouwd in de 19^e eeuw. De bistro en de grootste vergaderzaal, gevestigd in de voormalige hooizolder zijn hier te vinden. Aangrenzend bevinden zich de 45 eigentijdse hotelkamers. Bron: Internet

Poelgeest, achterzijde, met terras LW

Binnen in het kasteel

Zwervend door de kamers in het kasteel (bij uitzondering mogelijk op bepaalde momenten) trof ik een paar interessante symbolen aan. In de Drakenzaal een mooi plafond – dat recentelijk is gerestaureerd waardoor dit tevoorschijn kwam - met inderdaad gevleugelde draken. Boven een schouw een Groene Man, hier mét bladgroen en geflankeerd door weer die twee draken, bovendien een gestileerde fleur de lis boven zijn hoofd. Een aantal familiewapens, sommige met fleur de lis, andere met diverse symbolen o.a. de zespuntige ster. Overigens kan ik slechts een paar namen achterhalen als oudbewoners (dan wel gelieerd aan) van het kasteel of landhuis.

Plafond Drakenzaal

Groene Man

de waterput

oude bomen in het park brengen je tot rust

(foto’s LW)

Praktisch

Poelgeesterweg 1, Oegstgeest. Het landgoed is vrij toegankelijk voor het publiek. Het park biedt plaats aan verschillende buitenactiviteiten: culturele manifestaties, rondleidingen, schoolbezoeken.
Ook is overnachting mogelijk, in het Koetshuis. Het kasteel is alleen op speciale dagen en op afspraak te bezichtigen.
Voor meer informatie kijk op: www.kasteeloudpoelgeest.com.

Bronnen

https://geschiedenisvanzuidholland.nl/zien-en-doen/locaties/kasteel-oud-poelgeest-in-oegstgeest/

https://kasteeloudpoelgeest.com/

https://nl.wikipedia.org/wiki/Kasteel_Oud-Poelgeest

https://rijksmonumenten.nl/monument/515703/oud-poelgeest-hoofdgebouw/oegstgeest/

https://www.landgoedenbuitenplaats-zh.nl/zoeken-op-kaart/detailpagina/q/id/27

Levend Land. Oude kennis en krachtplekken van de aarde als bron van transformatie. Tjeerd Gorter. Splendid Life. 2019

Freek Lugt. Oud-Poelgeest. Van middeleeuws kasteel tot rustpunt in de Randstad. Digitale versie. oktober 2014.