KRACHTPLAATSEN IN DE LAGE LANDEN - WEST

 

 

 DE GROTE OF ST. JACOBSKERK IN DEN HAAG

 

lw

Geschiedenis

De Grote of Sint-Jacobskerk is een kerkgebouw in het centrum van Den Haag. Het behoort met het Binnenhof en de Abdijkerk van Loosduinen tot de oudste gebouwen van Den Haag.

Het is een oud gebied. De kerk is gebouwd op het hoogste punt van een oude duinrug, daterend uit de midden bronstijd, circa 1360 v.Chr. Er woonden al mensen gezien archeologische vondsten hier gedaan. In de dertiende eeuw bracht de nabijheid van het hof van de graven van Holland handelaren en werk- en ambachtslieden mee. De buurtschap die zo ontstond heette Die Haghe.

Aan de noordkant lag vroeger het kerkhof. Aan de zuidkant werd zoetwatervis verhandeld. De zijstraat heet Visbanken, daar werd de zeevis verhandeld. Het oude stadhuis uit 1564 ligt vlakbij. Het gebied rond de kerk is beschermd stadsgezicht.

De kerk

In de dertiende eeuw stond op deze plaats al een kerk, waarschijnlijk een houten kerk. Dit geeft al aan dat we te maken hebben met een bijzondere plek. De protestantse gemeente, nu in het bezit van de kerk, spreekt over een klein houten kapelletje, rond 1270 dat was gewijd aan de heilige Jacobus. Midden 14 eeuw werd het hout vervangen door steen en tussen 1400 en 1500 werd de kerk uitgebreid tot nu huidige omvang. De Mariakapel aan de noordzijde werd rond 1500 gesticht, evenals de Heilige Kruiskapel aan de zuidzijde.

In 1539 woedde een brand; toren, kerk en veel huizen eromheen brandden af.  De kerk werd hersteld waaronder ook de gebrandschilderde ramen. Slechts twee van deze uit de 16^e eeuw stammende gebrandschilderde ramen overleefden de tand des tijds, de andere ramen stammen uit de 20^e eeuw.

In 1576 ging de kerk over in protestantse handen. Nu worden er alleen culturele evenementen, beurzen en tentoonstellingen gehouden. Kerkdiensten vinden alleen nog plaats met kerstnacht, Pasen en op Prinsjesdag.

Mariakapel

De Grote Kerk had in 1540 wel 12 kapellen aan weerszijden van de kooromgang. Er zijn er nu nog drie over waaronder de Mariakapel. Deze kapel staat nog altijd als O.L.V. kapel op de plattegrond die je meekrijgt als je de kerk wilt bezichtigen en je kan er ook een kaarsje aansteken. De ruimte is net zo kaal als de kerk, er hangen borden van ene familie Van Hogendorp. Het is mogelijk om een gebed voor iemand op een papiertje te schrijven. Midden in de ruimte staat een drieluik met in het midden een afbeelding van Maria (Magdalena ?) met de (neem ik aan) opgestane Christus. De afbeelding is – verrassend – intiem. 

LW

Leylijnen

Sietste van der Tuin geeft aan dat er sprake is van leycentra bij het altaar en de toren, hij noemt ook het koor, maar dat is waarschijnlijk hetzelfde als het altaar.

Deze leylijnen lopen verder, het blijkt dat er heel wat leypunten zijn in Den Haag!

Het leycentrum in de toren van de Grote Kerk loopt door het midden van de Ridderzaal, waarbij er bij de ingang van de Ridderzaal ook een leycentrum is, buigt af naar de Mauritspoort (heeft een leycentrum in het midden en gaat naar de vlaggenmast van Paleis Huis ten Bosch (in de hal onder vlaggenmast).

Het leycentrum van het altaar van de Grote Kerk loopt ook naar Paleis Huis ten Bosch (vlaggenmast) en passeert daarbij het altaar van de Hofkerk – waar zich ook een leycentrum bevindt.

Internationale leylijnen

Volgens van der Tuin is het grootste leycentrum van Den Haag te vinden in de noordwand van de oude Ridderzaal. Een aantal leylijnen kruisen elkaar daar:

• Van Alhambra naar Noordwijk (Schipperskapel, altaar)
• Van Parijs naar Katwijk (de Soefitempel)
• Van Glastonbury naar Deventer

De leylijn in de Ridderzaal komt vanuit Glastonbury en loopt door naar de Bergkerk in Deventer

                                                      Leycentra en – lijnen, Sietse van de Tuin

Vleer en Van der Dool situeren de kern van het Haagse leycentrum in …. het torentje van de minister-president, het zenuwcentrum van de staat. Dat kan geen toeval zijn, menen ze. Daar moet de werkruimte op uitgekozen zijn.

Ervaring

Toen ik voor de tweede maal de Grote Kerk bezocht, bleken er archeologische opgravingen plaats te vinden, ze hadden skeletten van het oude kerkhof gevonden en aan de andere zijde van de kerk lagen potscherven. Archeologisch onderzoek vindt plaats als de bodem omgewoeld moet worden, in dit geval voor de tramverhoging.

De kerk bleek dit keer open en ik kon dus een kijkje binnen nemen. Het is een grote lege kerk, waar het plaatsen van het vroegere katholieke interieur wat fantasie vraagt. Op de plek waar vroeger het altaar moet hebben gestaan – het boekje van de kerk spreekt over “het hoogkoor”, Wikipedia noemt het het hoogaltaar – staat nu een praalgraf van een van de heren van Wassenaar. Het werd gemaakt in opdracht van de Staten-Generaal. Opvallend waren de beelden van vier vrouwen die aan de vier punten van het vierkante hekwerk in opvallend liberale poses stonden, één vrouw heeft haar borsten ontbloot. Het zijn de vier deugden: Fidelitas, Vigilantia, Prudentia en Fortitudo: Trouw, Waakzaamheid, Bedachtzaamheid en Moed. We weten dat godinnen tijdens de kerstening zijn opgegaan in heiligen en later tijdens de Verlichting, werden zij de deugden…. (Wim Bonis, het voortleven van het Godinnenerfgoed).

Staand vóór het praalgraf voelde ik energie door mijn benen en handen gaan, er was helaas geen tijd genoeg en ook de omgeving nodigde niet uit tot meer bezinning.

Van de Wassenaars vermeldt het kerkboekje nog van een zijtak van die familie: Johanna van Polanen die op 11 (!!!) jarige leeftijd trouwde met een Nassau-Dillenburger, 33 jaar oud. Over het arme meisje wordt niets gezegd, wel dat daardoor de hechte band tussen Oranje-Nassau en de Nederlanden is ontstaan. Tja.

Ik was een paar dagen daarvoor in Deventer geweest, in de Bergkerk, op zoek naar de leylijnen daar. Ik zou met een week afreizen naar Glastonbury. Die dag was ik dus in Den Haag om het labyrinth in de Paleistuin te lopen met vriendinnen. Ik had de informatie over deze internationale leylijn (zie kaartje) een tijd terug opgeschreven en vergeten. Het was mijn vriendin die mij opmerkzaam maakte op deze “toevalligheid”: Deventer – Den Haag – Glastonbury! Daarom ben ik op de weg terug naar het station langs het Binnenhof gelopen en heb daar foto’s gemaakt, van het torentje van de minister-president, de buitenkant van de Ridderzaal, de Mauritspoort.

 

De Grote Kerk bezoeken

• ·       De Grote Kerk is geopend voor het publiek op onderstaande tijden, tenzij het gebouw verhuurd is:

• ·       Maandag gesloten; dinsdag t/m zaterdag van 11-17 uur; zondag van 14-17 uur. Entree € 2. U kunt bij diverse ingangen de kerk binnengaan.

• ·       Plaats: Rond de Grote Kerk 12, 2513 AM Den Haag

• ·       In de kerk vinden regelmatig culturele evenementen plaats. Check de website van de kerk voor de actuele informatie
•       https://www.grote-kerk.nl/bezoek/evenementenagenda
  

• ·       De toren kan beklommen worden. De Gemeente Den Haag is eigenaar van de toren. https://www.dehaagsetoren.nl/

 

disclaimer: check altijd vóór bezoek zelf de actuele informatie 😊

 © Lida van de Water

 

Bronnen

Sietste van der Tuin, Fysica van de Heiligheid (2009)

Wigholt Vleer en Van der Dool, Leylijnen en leycentra in Nederland. 217 heilige plaatsen in Nederland en Vlaanderen. 1992

Wim Bonis, Het voortleven van het Godinnenerfgoed. Eigen beheer. https://www.wimbonis.nl/boek-godinnenerfgoed/

De Grote of St. Jacobskerk, een historische rondwandeling. Boekje van de Grote Kerk

Websites van Wikipedia